Bhutan Reis Twee weken

De reis start in Gauwahati in de Indiase deelstaat Assam. U kunt hier verschillende keren per dag van bv Delhi naar toevliegen. In een uur of 4 à 5 (afhankelijk van de verkeersdrukte) wordt u naar het Bhutanese grensplaatsje Samdrup Jongkhar gebracht. De eerste uren bent u nog echt in India. Fietsers, wandelaars, auto’s en brommers krioelen door elkaar. Vrouwen in felgekleurde sari’s lopen langs de kant van de weg, mannen met grote tulbanden zitten bovenop hun ossenkar en koeien grazen in de berm. Bij de grens ontmoet u de gids en de chauffeur die u deze reis zullen begeleiden. Na de grensformaliteiten komt u echter in een andere wereld; de rust van Bhutan. Wandelend door Samdrup Jongkhar waant u zich nog een beetje in India, het wemelt er van de Indiase handelaren en winkeltjes met typisch Indiase producten. Slenterend door het stadje vallen meteen al een paar typische Bhutanese uitingen op; de karakteristieke bouw van de huizen, de traditionele kledij van de bevolking (de gho voor mannen en de kira voor vrouwen) en de vele rode pepers die in trosjes te drogen hangen aan de raamkozijnen. De peper is een veel gebruikt ingrediënt in de erg pittige Bhutanese keuken, het nationale gerecht is bijvoorbeeld ‘chilli with cheese’. Gelukkig wordt er voor westerlingen een stuk milder gekookt.

Een lange, en gelijk fraaie reisdag van zo’n 7 à 8 uur vandaag, die u van Samdrup Jongkhar over de kronkelende wegen naar Trashigang brengt. Langzaam klimt u steeds hoger. De weg slingert urenlang langs honderd meter diepe ravijnen, die soms volledig onzichtbaar zijn door het wolkendek. Links en rechts ziet u kleine dorpjes in de bergen, vaak alleen lopend te bereiken. Het is af en toe onbegrijpelijk hoe de huizen ooit tegen deze steile bergwanden zijn gebouwd! Onderweg passeert u het plaatsje Khaling, gelegen in een mooie kleine vallei. Bij voldoende tijd kunt u hier de school voor blinden bezoeken, de enige in het land. Bent u in weven geintereseerd dan is het wellicht interessant een kijkje te nemen in het Khaling Textile Weaving Centre, waar vrouwen uit heel Oost-Bhutan naar toe komen om te leren weven met zijde. Via de 2200 meter hoge Yongphu La pas komt u uiteindelijk aan in Trashigang. Trashigang is geconcentreerd gebouwd tegen een steile bergwand aan. De straten zijn met elkaar verbonden door middel van smalle trappetjes. Trashigang is een gezellig stadje, met een centraal pleintje met een aantal kleine winkeltjes en wat theehuizen. Hier staan ook wat fruit- en groentehandelaars rondom de kiosk. Het restaurantje bij de bakker in de hoek is een aanrader. Het hotel ligt iets buiten het centrum en is luxueus en sfeervol. Het eten is van eigen land en organisch geteeld: het hotel bakt zijn eigen volkoren brood.

Trashigang heeft natuurlijk een dzong, maar niet zo groot en imposant als u later zult zien. Een dzong is een typisch Bhutanese bouwwerk dat u gedurende de reis door Bhutan in veel plaatsen kunt bewonderen. Het is een gefortificeerde nederzetting en herbergt zowel de provinciale geestelijke als wereldlijke macht. Een soort abdij en provinciehuis ineen dus. De Bhutanese mannen moeten bij het betreden van de dzong hun traditionele sjaal dragen waaruit hun rang blijkt (bijvoorbeeld burger of ambtenaar), ook mogen ze de dzong alleen binnengaan in hun verplichte Bhutanese kledij en met leren schoenen. Hoewel u de meeste dzongs tegenwoordig als toerist mag bezoeken, kunt u nooit in alle gedeelten komen, er zijn altijd ruimtes waarin gewerkt wordt of heilige ruimtes die afgesloten zijn. Gelukkig blijft er vanaf de binnenpleinen genoeg over om te bewonderen. Toeristen hoeven zich niet aan kledingvoorschriften te houden, maar uiteraard dient u wel decent gekleed te gaan. U kunt er voor kiezen om vandaag in Trashigang te blijven en het dorp en haar omgeving te bekijken of een uitstapje te maken naar Trashi Yangtze (2,5 uur heen en weer terug). De weg ernaar toe is prachtig. In Tashi Yangzi kunt u een kora (met de klok mee) lopen om de imposante chörten kora. Deze plaats heeft ook een kunstacademie die u kunt bezoeken. De studenten laten u graag hun werk zien. Op de terugweg vlakbij het bijna verlaten handelsdorpje Duksum (we hebben ons laten vertellen dat dit kwam door een overstroming waarna deze plek nagenoeg is verlaten) ligt Gom Kora. En klein kloostertje met een knalgeel dak dat mooi is gelegen aan die rivier die ver beneden de klif voorbij dondert. In deze tempel kunt u hele mooie oude fresco’s zien en levendige diensten meemaken. De centrale figuur van deze tempel is Guru Rinpoche die hier zo lang heeft gemediteerd dat hij een afdruk heeft achtergelaten in de immens grote rotsblok net achter de grote tempel. Het perfect gevormde stenen ei van Garuda ligt hier naast om opgetild te worden. Ons lukte het niet. U wel?

Een langere reisdag vandaag naar de afgelegen vallei bij Lhuntse (6 - 7 uur). U reist weer door een mooie groene omgeving met rododendrons, sparren en ceders. Her en der door de omgeving verspreid liggen kleine dorpjes met mooie boerderijen waar het vee (schapen, koeien en jaks) graast in de weidse weiden. Bij Drametse vindt u de lokale goempa, van de Nyingmapa sekte. Hier vind jaarlijks het Drametse Ngacham plaats; op een van de dagen wordt er dan een grote tangkha uitgehangen op de kloostermuur. Niet voor niets heeft de Unesco dit festival op de lijst van culturele erfgoed gezet. Via de mooie 2400 m hoge Kori La pas reist u naar Mongar. Hier slaat u de vallei naar het dorpje Lhuntse in. De kleine 80 km van Mongar naar Lhuntse zijn tegenwoordig in ongeveer 3 uur te overbruggen met de auto. De weg volgt de Kuri Chhu rivier; onderweg passeert u het dorpje Autsho waar u een witte chörten in Tibetaanse stijl kunt bekijken. Bij het dorpje Tangmachu vindt u op de top van de Takela heuvel een meer dan 40 m hoog beeld van Guru Rinpoche in een van z’n 8 manifestaties. Het indrukwekkende beeld is omgeven door 8 grote en 108 kleine stupa’s. Het landschap wordt naarmate u Lhuntse nadert steeds mooier met steile kliffen langs de kronkelende Kuri Chhu, met hier en daar een mooie hangbrug, zoals gebruikelijk behangen met de kleurrijke gebedsvlaggen.

Lhuntse ligt op zo’n 1700 m boven zeeniveau en wordt gedomineerd door de dzong, waarvan de oudste stenen uit het midden van de 17e eeuw stammen. Omringd door steile ravijnen aan bijna alle kanten, torent het klooster uit over de Kuri Chu vallei. Dit is het thuis van de voorouders van de koninklijke familie. Er wonen in de zong momenteel nog zo’n 100 monniken. Het gehele district kent niet meer dan 15.000 inwoners. U kunt er een pottenbakker in het dorpje Gangzur bezoeken en/of het historische Kilung klooster bekijken. De regio staat in Bhutan bekend om zijn wevers en hun onderscheidende textiel wordt algemeen beschouwd als de beste van het land. De lokale Kurtoep-vrouwen zijn vooral bedreven in het weven van een textiel genaamd Kishuthara. Deze kunt u in het nabijgelegen dorpje Khoma bewonderen. De handgeweven stoffen kennen hier aparte en ingewikkelde patronen. De kleding die van deze stoffen wordt gemaakt worden door de lokale bevolking met name bij bijzondere gelegenheden zoals bruiloften en festivals gedragen. Vrijwel elk huishouden heeft hier een eigen weefgetouw.

U reist over dezelfde route weer terug richting Mongar. Mongar is geconcentreerd gebouwd op een berghelling, in tegenstelling tot de plaatsen in West- en Centraal-Bhutan die meestal op de bodem van de vallei liggen. Natuurlijk heeft Mongar een dzong die u kunt bezoeken. Wie graag even een dagje niet onderweg wil zijn, kan zichzelf vandaag vast en zeker vermaken in dit gezellige dorpje.  

Maar u kunt er ook voor kiezen om vandaag een wandeling te maken naar dorpjes in de omgeving. Op deze manier komt u dichterbij de Bhutanese bevolking en haar natuur. Voel Bhutan hier op je huid! Bespreek de wandelingen met de de gids en kijk welke mogelijk is vandaag. Eén en ander is natuurlijk afhankelijk van het seizoen, het weer en je eigen conditie.  
 
Onderstaand een korte opsomming van de mogelijkheden:

• Shami Gompa- Pongchula Circuit: wandeling van zo’n 4 uur naar een klein tempeltje
• Het dorp Chali: deels auto, deels wandelen naar een tempel gebouwd door de derde Karmapa lama
• Wengkhar Lhakhang: wandeling door landelijke omgeving langs akkers naar het dorpje Korila
• Nature Walk: wandeling van zo’n 6 km (bergafwaarts) door de natuur

Een volgende reisdag brengt u naar het centrale deel van Bhutan. Al rijdend door een prachtig berglandschap steekt u verschillende passen over. Hoge cipressen begroeid met mossen als enge monsters op stelten die je tegemoet komen lopen. Zigzag-wegen langs steile kliffen. Kleine groene weilanden met kleine houten hutjes met gebogen gevlochten daken. De weg slingert langs steile bergwanden, af en toe stroomt een waterval zelfs dwars over de weg. U reist door het Thrumshing Nationaal Park rond de pas met dezelfde naam. Deze omgeving is ongrijpbaar. Hoge cipressen die ver boven andere vegetatie uitsteken, geven de rit een majesteitelijke sfeer. Watervallen en rododendrons die bloeien in de lente, omringen de kronkelige weg. Lianen en mossen slingeren zich om enorme hoge bomen met grote bladeren. Bladeren zo groot als dienbladen. Wilde orchideeën die als aapjes aan een tak hangen. Bomen met wijd bloeiende rode bloemen. Trompetplanten hangen aan de kant van de weg. Her en der sjokken zwart-wit gevlekte koeien met enorme hoorns langs de weg. Hybride koeien die lijken op een kruising tussen fries stamboekvee en een Indiase trekos. Na de hoogste pas komt u in lager en in warmer gebied en misschien ziet u apen langs de kant van de weg in de struiken wegspringen. Ura is één van de mooiste gesitueerde dorpjes in Bhutan, hier kunt u de dzong bezoeken en even de benen strekken. Eindpunt van de dag is het stadje Jakar in de Bumthang vallei. Bhumthang is in feite een verzamelnaam voor vier valleien in centraal Bhutan; Chokhor (Jakar), Tang, Ura en Chumey. De belangrijkste bezienswaardigheden zijn te vinden in Chokhor en wanneer men het over Bhumtang heeft, bedoelt men vaak Chokhor.

Vanuit Jakar kunt u diverse kloosters bezoeken. Ook het stadje zelf is de moeite waard om even wat doorheen te wandelen, een restaurantje te bezoeken of om wat te winkelen. Uiteraard vindt u ook hier een dzong, die van Jakar. Het bouwwerk ligt aan de rand van de stad in de bergen met hoge, imponerende muren en met een uitzicht over de weide omgeving. Het is aan te raden om een wandeling door de vallei te maken en onderweg een aantal kloosters te bezoeken. De wandeling is grotendeels vlak, maar uiteraard kunnen niet-wandelaars ook met onze eigen bus op pad gaan. Als eerste gaan we naar Jambay Lhakhang, een van de oudste tempels van Bhutan (7e eeuw) en vervolgens naar Kurjey Lhakhang, een van de meest indrukwekkende kloosters, bestaande uit drie tempels. Eén van deze tempels is in opdracht van de koningingrootmoeder gebouwd. In de tempel bevindt zich een heilige grot waarin Guru Rinpoche gemediteerd zou hebben, nadat hij de demonen versloeg en Bhutan het Tibetaans boeddhisme bracht. De koningen liggen hier begraven in de drie stoepa's op het terrein. Een wandeling van zo’n twee uur voert langs diverse kloosters en weer terug naar Jakar. Onderweg passeren we Tamshing Goemba en Konchogsum Lhakhang, waar we natuurlijk ook een kijkje kunnen nemen.

Van Jakar is het een korte rit van een uur of twee naar Trongsa. U klimt eerst naar de Yotong La pas (3425 meter), waarna de afdaling naar Trongsa begint. De dzong van Trongsa is spectaculair gelegen en een van de mooiste in Bhutan! Het gezellige hoofdstraatje is leuk om even doorheen te wandelen. Het Watch Tower museum is erg mooi. Het is prachtig gerestaureerd met behulp van Oostenrijk en het huist belangrijke antieke (boeddha) beelden en de beroemde raven kroon van de Koning van Bhutan!

Van Trongsa reist u zuidwaarts richting Zhemgang. Zo’n 25 km van Trongsa vindt u het Kuenga Rapten paleis, dit was het winterverblijf van de tweede koning van Bhutan die regeerde in de jaren ‘30 en ’40. Hij is de overgrootvader van de huidige koning. Ligt Trongsa nog op 2200 meter boven zeeniveau; u daalt af via Zhemgang (1900 m), waar u de lokale dzong kunt bekijken, naar Tingtibi op zo’n 600 m U zult zien dat de vegetatie verandert en u zult merken dat de temperaturen warmer worden. Tingtibi staat bekend om haar vele vogelsoorten. Een excursie om vogels te bekijken hoort dan ook tot de mogelijkheden. U overnacht hier in tenten.

De rit vandaag naar het Royal Manas National Park duurt zo’n 5 à 6 uur. Onderweg daalt u naar 150 m hoogte en kunt u al genieten van de fraaie omgeving. U ziet de watervallen bij Panthang en Panbang, die tot de grootste van het land behoren. U reist langs een mooie rivier, met verschillende hangbruggen natuurlijk weer behangen met de onvermijdelijke gebedsvlaggetjes. Ook vanavond overnacht u in een tentenkamp. Dit is de beste manier om de omgeving en het wildlife op u in te laten werken. In de avond zal een Park Ranger u meer informatie geven over het park.

U heeft deze dag om een verkenning van het park te maken. U bezoekt Sonam Choling Dratshang of Sonam Choling Monastic School bij het dorpje Panbang. ’s Avonds kunt u hier genieten van een mogelijke fraaie zonsondergang. In de ochtends kunt u met uw gids gaan vliegvissen in de Panbang rivier (kosten € 10,- p.p.) Eventueel is het mogelijk om te gaan raften op dezelfde rivier (kosten per boot € 60,-)

U reist vandaag in zo’n 5 à 6 uur naar de grens met India bij Gelegphu. Totale afstand is zo’n 200 km. Bij Geleghphu is nog niet zo lang de grensovergang tussen India en Bhutan ook voor toeristen open. U kunt hier de winterresidentie voor monniken Nyimalung Tratsang bezoeken. In de omgeving ligt ook een heetwaterbron.

Uw Indiase chauffeur brengt u vandaag naar Gauwahati, van daar kunt u naar Delhi of een andere plaats in India reizen voor de voortzetting van uw reis om huiswaarts te vliegen.