reisblog Shwedagon pagode in Yangoon

Op mijn blote voeten moet ik de lift in met minstens vijftien andere mede pagode-gangers. De lift brengt ons naar de heiligste pagode van het land. Shwedagon is voor de Birmese boeddhist dat wat Mekka voor een moslim is; je moet er in je leven een keertje zijn geweest. Dat levert een boel punten op.

Afzien?
Op een of andere manier associeer ik een dergelijke pelgrimstocht met afzien. Pas als ik met mijn tong op de schoenen, zwetend als een otter van ellende ter aarde stort aan de voet van het allerhoogste dan is voor mij pas het doel bereikt. Door in die lift naar boven te zoeven om zo dadelijk de heilige grond van de pagode te kussen, wordt deze luchtbel voor me doorgeprikt. Zelfs zonder afzien kun je je doel bereiken.  

Bladgoud
De Shewagon pagode zou een geschiedenis hebben van minstens 2500 jaar. De Boeddha van ons tijdperk gaf in India acht van zijn haren aan twee broers die deze bij terugkomst in hun vaderland schonken aan de Koning. Hij plaatste de haren als relikwie bij drie andere relikwieën van drie voorafgaande Boeddha's. Hij bouwde er een pagode van 9 meter bij en hiermee maakte hij deze locatie de heiligste plek van Birma. In de 15e eeuw werd er voor het eerst bladgoud aangebracht op de pagode die ondertussen een hoogte van ruim 90 meter had gekregen . Het was Koningin Shinsawbu  die de trend zette en haar gewicht doneerde in bladgoud om de pagode te bedekken in 1469. Haar schoonzoon maakte het nog bonter en doneerde vier keer zijn gewicht en dat van zijn echtgenote in bladgoud. Daarmee was de traditie van bladgoud op pagode's geboren.    

Jupiter
Voor mij staan moeder en kind kommetjes water over een wit beeld op een sokkel te gooien. Zonder een woord te zeggen tegen elkaar, wassen ze het beeld, offeren ze bloemen en ontsteken ze kaarsen. Het beeld is omringd met prachtige gele en rode bloemen. Op een bordje onderaan het beeld staat 'donderdag' geschreven en op de grond staat een beeldje van een rat. Het boeddhisme in Birma gaat vredig samen met een sterk geloof in het heilzame van de astrologie. Dat zie je terug in dit ritueel dat uitgevoerd wordt op acht plekken rondom de stoepa. Acht staat voor de dagen in de week. Acht dus, omdat de woensdag in twee dagen is gehakt. Het boeddhabeeldje dat liefdevol wordt verzorgd door ma en zoonlief staat voor de planeet Jupiter en is verbonden met de donderdag en het dierenteken Rat. Moeder of zoon is vermoedelijk geboren op een donderdag en daarom offeren ze water en wassen ze het beeld voor een schoon gemoed. Ze doen het met zoveel overgave dat ze de rij vergeten die achter hen staat. Ze nemen alle tijd.

Rituelen van overal vandaan
Het is maar een van de talloze rituelen die worden uitgevoerd bij de pagode omringd door talloze gouden Boeddha's met flikkerende halo's om hun hoofd. Je komt ogen en oren te kort. Het zelfde gevoel bekroop me toen ik als kind zo'n grote zak met verschillende soorten snoep kreeg dat ik van gekkigheid niet wist welke te kiezen. Uit armoede koos ik dan maar met ogen dicht.   Zo sta ik oog in oog met Bo Bo-gyi de bescherm-nat van de pagode. Ook weer niet boeddhistisch maar voortkomend uit het polytheïstische hindoeïsme van het buurland India. De nats zijn talrijk en belangrijk voor elke Birmees. Zijn gouden verschijning is een mengsel van verschillende stijlen die ik niet thuisbrengen kan.  

Diamant
Na uren rondslenteren langs picknickende gezinnen en zogende moeders,  leunende tegen gouden pilaren naast kale nonnen in roze pijen, en oude kromme heertjes in longghi, kom ik uit op de plek waar ik - als ik heel goed kijk - de grote diamant helemaal op de top van de stoepa van kleur zie veranderen. Als ik langzaam vooruit stap en naar boven kijk,  zie ik de steen veranderen van wit dan rood, naar groen. Het is ondertussen donker geworden en de stoepa is zo verlicht dat deze diamant kan schitteren in al zijn pracht.

Christel, februari 2016