Armenië en Georgië Selfdrive

Bij aankomst op de luchthaven van de Georgische hoofdstad Tbilisi wordt u hartelijk opgewacht en naar uw geboekte hotel gebracht. Nadat u bent bijgekomen van de vlucht kunt u de stad op eigen tempo verkennen of genieten van een eerste heerlijke lokale maaltijd in een van de vele sfeervolle restaurantjes die Tbilisi rijk is.

Mooi gelegen aan de rivier de Koera, die hier de Mtkvari wordt genoemd, ademt Tbilisi geschiedenis. De stad kent haar oorsprong in de 5e eeuw en de naam betekent ‘warme bron’, verwijzend naar de natuurlijke bronnen die de locatie bepaalden. Tijdens uw reis door Georgië ontdekt u hier een bijzondere mix van oud en nieuw, met charmante houten balkons en smalle straatjes in het historische centrum.

De belangrijkste bezienswaardigheden liggen op loopafstand van elkaar in het oude stadsdeel, waardoor een stadswandeling ideaal is om de sfeer te proeven. Desgewenst kunt u met een lokale Engelssprekende gids op pad om meer te leren over de rijke cultuur, architectuur en geschiedenis van Tbilisi – een perfecte eerste kennismaking met Georgië.

Verschillende belangrijke bezienswaardigheden in Tbilisi liggen dicht bij elkaar in het oude stadsdeel. Hier ziet u de karakteristieke huizen met charmante houten balkons, die zo typerend zijn voor de Georgische hoofdstad.

In het historische deel Abanotubani vindt u de beroemde zwavelbadhuizen, herkenbaar aan hun stenen koepels. Op korte afstand van elkaar liggen gebedshuizen van verschillende religies: een moskee, een synagoge en een vuurtempel. Niet ver daarvandaan bevinden zich de Sioni kathedraal en de Anchiskhati kerk. Tijdens één wandeling ontdekt u dus christelijke, joodse, islamitische en zoroastrische invloeden – een unieke mix die Tbilisi zo bijzonder maakt.

Bij de 13e-eeuwse Metekhi kerk staat het standbeeld van Vachtang Gorgasali, de legendarische grondlegger van de stad. Boven de oude stad torent het imposante Narikala fort uit de 4e eeuw. U kunt hier te voet naartoe wandelen of met de kabelbaan omhoog voor een prachtig uitzicht over de stad. Desgewenst kunt u deelnemen aan een stadswandeling door Tbilisi met een lokale Engelssprekende gids – kijk hiervoor bij de excursies.

Het moderne deel van de stad bereikt u via het Vrijheidsplein, met het standbeeld van St. Joris en de draak. De Rustaveli Gamdziri is de belangrijkste boulevard van Tbilisi. Langs deze straat liggen diverse winkels, musea, het Rustavelitheater, het Operahuis en het parlementsgebouw. Bezoek zeker het National Museum met zijn indrukwekkende collectie juwelen, of het Georgisch Museum van Schone Kunsten, waar naast werken van beroemde Georgische schilders ook Europese en Perzische kunst te zien is. Eveneens interessant zijn het Etnografisch Museum en het Museum van de Sovjetbezetting.

Aan de overkant van de rivier liggen het presidentieel paleis en de imposante Sameda kathedraal, de grootste van Georgië, gebouwd tussen 1995 en 2004 na de onafhankelijkheid van het land. Vanaf hier geniet u van prachtige uitzichten over Tbilisi. Ook de moderne glazen Brug van de Vrede is een blikvanger, die in scherp contrast staat met de historische architectuur van het oude stadsdeel.

De avond in Tbilisi sluit u ontspannen af in een van de vele gezellige restaurants, cafés of uitgaansgelegenheden. De sfeer, muziek en gastvrijheid maken het een heerlijke plek om de dag af te ronden tijdens uw rondreis door Georgië.

U haalt uw huurauto op bij het verhuurbedrijf in de oude stad. Na een korte uitleg en controle kunt u op eigen tempo op pad. U bent uiteraard vrij om uw dag in te delen zoals u dat wilt. In de reisbeschrijving staan de naar onze mening meest interessante bezienswaardigheden vermeld, ideaal als leidraad voor uw rondreis door Armenië.

Vandaag rijdt u zuidwaarts naar de grens met Armenië bij Sadakhlo. Via het indrukwekkende Akhtala klooster, beroemd om zijn kleurrijke fresco’s, reist u verder naar het stadje Alaverdi in de Lage Kaukasus. Deze regio vormt het hart van de prachtige Debed kloof – een heuvelachtig en bosrijk gebied langs de Debed rivier.

De streek is vooral bekend om de historische kloostercomplexen van Haghpat en Sanahin, beide opgenomen op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Oorspronkelijk daterend uit de 5e eeuw, speelden zij een belangrijke rol in de verspreiding van de Armeense cultuur en religie.

Haghpat betekent ‘hoge muur’, en wanneer u voor het klooster staat, begrijpt u meteen waarom. In dit complex bevinden zich de graven van Armeense dichters en filosofen. De akoestiek in het klooster is bijzonder, en de sfeer maakt het tot een van de meest fotogenieke plekken in Armenië. Het nabijgelegen Sanahin klooster stond bekend om zijn vermaarde school voor kalligrafie, waar eeuwenlang Armeense schriftgeleerden werden opgeleid.

Het Akhtala klooster is een van de weinige religieuze gebouwen in Armenië die rijkelijk zijn versierd met kleurrijke fresco’s. Neem een zaklamp mee om de details goed te kunnen bewonderen – hopelijk is de sleutelbewaarder aanwezig om u binnen te laten.

In de schitterende omgeving bij Alaverdi overnacht u in een sfeervolle accommodatie in het dorpje Haghpat, midden in de rust van de natuur. Een ideale plek om uw eerste dag in Armenië af te sluiten en te genieten van de unieke sfeer van de Debed vallei.

Vandaag maakt u een minder lange reis door de prachtige omgeving van de provincie Lori. Onderweg kunt u een bezoek brengen aan een dorpje van de Molokanen – een Russische minderheid die ruim twee eeuwen geleden door tsaar Nicolaas I naar Armenië werd verbannen. Deze gemeenschap, herkenbaar aan hun lichte huid en blonde haren, vormt een opvallend contrast met de donker getinte Armeniërs. Hun traditionele levenswijze, zonder modern comfort, biedt een bijzonder inkijkje in de geschiedenis en cultuur van dit land.

U reist verder naar het bergdorpje Dilijian, door de lokale bevolking liefkozend ‘klein Zwitserland’ of ‘Armeens Zwitserland’ genoemd. In de Sovjettijd was het een populair kuuroord met een groot sanatorium. In het charmante dorp staan nog enkele gerestaureerde houten huizen uit de 19e eeuw. De bosrijke en heuvelachtige omgeving leent zich uitstekend voor een ontspannen wandeling in de frisse berglucht.

In de omgeving van Dilijian vindt u het idyllische Parz-meer en de bekende kloosters van Haghartsin en Goshavank. Het klooster van Haghartsin ligt aan het einde van een smalle weg door een dicht bebost dal. Dit van oorsprong 10e-eeuwse klooster werd in de loop der eeuwen uitgebreid en groeide uit tot een belangrijk cultureel, religieus en educatief centrum. De ligging midden in het bos maakt het tot een van de meest sfeervolle kloosters van Armenië.

Het Goshavank klooster uit de 12e eeuw ligt vlak bij het dorpje Gosh. Het vervallen, maar sfeervolle complex bestaat uit meerdere kerken, een klokkentoren en een binnenplaats. Opvallend zijn de vele khachkars – prachtig bewerkte stenen kruisen die u op veel plaatsen in Armenië zult tegenkomen. Deze historische monumenten maken Goshavank tot een inspirerende halte tijdens uw rondreis door Armenië.

Vanuit Dilijian is het ongeveer een uur rijden naar het heilige Sevanmeer. Dit is één van de drie heilige Armeense meren en het enige nog op Armeens grondgebied; de andere twee zijn het Van meer in Turkije en het Meer van Urumiye in Iran. Het meer ligt op 1900 meter hoogte, is van vulkanische oorsprong en herbergt veel vissoorten. Op een schiereilandje in het meer vindt u het charmante Sevanavank klooster, een historische plek die het meer extra allure geeft.

Het Sevanmeer is een van de populairste bestemmingen voor een zomervakantie in Armenië. Bezoekers genieten hier van diverse wateractiviteiten, terwijl lokale families hun sjaslieks roosteren en picknicken aan het water. In het voor- en najaar is het meer rustiger en biedt het een serene omgeving voor een ontspannen wandeling.

Op weg naar de Selim pas passeert u het dorpje Noratus, gelegen aan de rand van het meer. Hier bevindt zich een historisch kerkhof met een groot aantal khachkars, grote stenen stèles met rozetten en kruismotieven, die ter nagedachtenis van belangrijke gebeurtenissen zijn opgericht. Een korte stop hier is bijzonder fotogeniek en geeft inzicht in de Armeense tradities en religieuze kunst.

Vervolgens begint de klim naar de 2400 meter hoge Selim pas, een belangrijke doorgang over handelswegen sinds de tijden van de Zijderoute. Op de pas vindt u de restanten van een goed bewaard gebleven 14e-eeuwse karavanserai, herinnerend aan de tijd dat het oosten en westen met elkaar verbonden werden via deze route. Na de pas daalt u af door een fraai landschap met weidse vergezichten.

Eindpunt van de dag is het dorpje Hermon, waar u overnacht in een charmant klein hotel. Optioneel kunt u ook kiezen voor een verblijf in een homestay in het stadje Yeghegnadzor; bespreek dit met uw reisspecialist om uw voorkeuren en beschikbaarheid te controleren.

Vanuit Hermon rijdt u door een prachtige, verlaten bergkloof naar het Noravank klooster, gelegen te midden van indrukwekkende gekleurde rotsformaties. Dit 13e-eeuwse klooster, gesticht door bisschop Hovhannes, was lang niet toegankelijk voor vrouwen en leken. De roodbruine kleuren van het klooster in combinatie met de steile rotshellingen maken het tot een bijzonder fotogeniek monument in de Armeense bergen.

Een ander hoogtepunt van vandaag is een bezoek aan het Khor Virab klooster, spectaculair gelegen met slechts de Turkse grens als obstakel tussen het klooster en de imposante heilige berg Ararat. Het klooster was oorspronkelijk een gevangenis waar Sint Gregorius de Verlichter werd vastgehouden. In het jaar 301 slaagde hij erin de koning tot het christendom te bekeren en Armenië tot het eerste christelijke land ter wereld te maken.

In de loop van de dag keert u terug naar Yerevan, de hoofdstad van Armenië en verreweg de grootste stad van het land. Gelegen aan de Hrazdan rivier en omringd door bergen, biedt Yerevan bij helder weer een indrukwekkend zicht op Mt. Ararat, gelegen in buurland Turkije. Yerevan combineert een rijke geschiedenis met een modern stadsleven en heeft tal van bezienswaardigheden in de stad en de nabije omgeving, waardoor het een uitstekende uitvalsbasis is voor uw rondreis door Armenië.

Yerevan is een prettige stad met tal van interessante bezienswaardigheden in de stad en in de nabije omgeving. Wandel door de stad en zie hoe Yerevan zich ontworstelt aan het Sovjetverleden en op zoek is naar een nieuwe identiteit. Het Plein van de Republiek (voorheen Leninplein) vormt het hart van de stad, met het Nationaal Historisch Museum en het Nationale Kunst Museum. Op het Plein van de Vrijheid vindt u de Nationale Opera en diverse restaurants en cafés waar het ’s avonds goed toeven is. De Matenadaran is de bekendste bibliotheek van Armenië, vol eeuwenoude manuscripten en miniaturen.

Vanaf de Opera loopt u in korte tijd naar de Cascade, een lange trap met waterval en galerijen met moderne kunst. Bovenaan biedt het uitzicht een panoramisch beeld over Yerevan. Hoog boven de stad torent het standbeeld van Moeder Armenië, een fraai uitkijkpunt. Het monument ter herinnering aan de genocide van begin 20e eeuw mag niet ontbreken tijdens uw wandeling door de stad.

Oostwaarts van Yerevan ligt bij Garni een Romeinse zonnetempel uit de eerste eeuw. Veel Romeinse bouwwerken werden vernietigd toen Armenië een christelijk land werd; deze tempel bleef gespaard omdat het zomerpaleis van de koninklijke familie was. Gelegen op de rand van een steile kloof biedt de tempel een fraai uitzicht over de omgeving en de Azat-rivier. In de kloof kunt u een wandeling maken.

Enkele kilometers voorbij Garni ligt het grottenklooster van Geghard, een indrukwekkend klooster uit de vierde eeuw dat gedeeltelijk in een bergwand is uitgehouwen. Op een half uurtje rijden van Yerevan vindt u bij het stadje Echmiadzin de belangrijkste kathedraal van Armenië. Op weg naar of terug van Echmiadzin kunt u de ruïne van Zvartnots bekijken, een kathedraal uit de 7e eeuw, letterlijk 'hemelse engelen'. Bij helder weer vormt de ruïne met de achtergrond van de imposante berg Ararat een prachtig gezicht.

Onderweg van de Armeense hoofdstad Yerevan naar de tweede stad van het land passeert u Mt. Aragats. Deze indrukwekkende vulkaan met vier pieken is met 4095 meter het hoogste punt van Armenië. Aan de voet van een van de pieken ligt, in een desolate omgeving, de ruïne van het spectaculair gelegen Amber Fort op 2150 meter. Vanuit dit fort heersten de lokale vorsten over deze regio, totdat de Mongoolse legers het fort verwoestten. Vanaf Amber Fort heeft u prachtige vergezichten over de berg en de laaggelegen vlaktes.

Gyumri is de hoofdstad van de provincie Shirak. In 1924 werd de stad omgedoopt tot Leninakan, naar Vladimir Iljitjs Lenin, die dat jaar in januari overleed. Na de onafhankelijkheid van Armenië in 1990 herstelde men de oude naam Gyumri. In 1988 werd de stad getroffen door een zware aardbeving, maar inmiddels is het grotendeels herbouwd, met behoud van de karakteristieke Armeense tufstenen architectuur.

U verlaat Armenië bij de grensplaats Bavra en rijdt zo Georgië weer in. U zult merken dat de sfeer bij de noorderbuur anders is: waar Armenië meer gericht is op Rusland, kijkt Georgië liever naar het westen. Armeniërs zijn vaak met handel bezig, terwijl in Georgië de focus meer ligt op wetenschap en kunst. In Ninotsminda broeden in het seizoen enkele ooievaars; hun nesten zijn zichtbaar op de lantaarnpalen. Bij helder weer kijkt u over de grens naar Turkije en diverse Armeense dorpjes.

Aan het begin van de vallei naar het Vardzia grotklooster kunt u stoppen bij het Khertvisi fort. De oudste resten van deze vesting stammen uit de 2e eeuw voor Christus, de kerk uit de 10e eeuw, en de huidige muren zijn uit de 14e eeuw.

De beroemdste grottenstad van Georgië ligt bij Vardzia. Dit kloostercomplex is uitgehouwen in de Erusheli berg langs de Mtkvari (Koera) rivier en stamt uit de 12e eeuw. Het werd gebouwd ter bescherming tegen de Mongolen en deels verwoest door een aardbeving in de 13e eeuw, waardoor de grotten van buiten zichtbaar werden. Het complex is circa 500 meter lang en kent veel hoogteverschillen. U herkent hier oude kerken en de verblijven van de monniken. De vallei waar de Koera rivier door stroomt biedt een prachtig landschap.

Van Vardzia kunt u kiezen tussen twee routes om naar Borjomi te rijden. Een mogelijkheid is via Akhaltsikhe, wat letterlijk 'klein kasteel' betekent. Het Rabati kasteel domineert dit kleine stadje, dat bekendstaat om zijn vriendelijke sfeer. Het ligt aan de oevers van de rivier Potskov, die de stad in een oud gedeelte in het noorden en een nieuw gedeelte in het zuiden verdeelt. Onderweg kunt u ook het 'verborgen' klooster van Sapara bezoeken.

Een alternatieve route brengt u naar het prachtig gelegen skioord Bakuriani en langs het fraaie Tabatskuri meer. Fans van Wie is de Mol? zullen deze plekken wellicht herkennen van verschillende opdrachten die hier werden uitgevoerd.

Het eindpunt van de dag is het kuuroord Borjomi, beroemd in Georgië en omstreken om het zwavelhoudende water. Vroeger trok deze streek de adel aan; stille getuigen zijn hun vervallen huizen. Vanuit Borjomi kunt u het natuurpark Kharagauli bezoeken, een van de grootste nationale parken van Europa en de eerste in de Kaukasus-regio. Het park beslaat 76.000 hectare aan oerbossen en subalpiene graslanden. Dit is een mooie gelegenheid om de benen te strekken en te genieten van de indrukwekkende natuur. Samen met een lokale gids kunt u bijvoorbeeld de Likani-Qvabiskhevi wandeling maken, die ongeveer zes uur duurt.

U rijdt door de streek Kartli en het stadje Gori noordwaarts naar het Kaukasusgebergte. Gori is het centrum van de Kartli regio en staat bekend als de geboorteplaats van Stalin. Hier kunt u het Stalin museum bezoeken, vol Sovjet-attributen, talloze foto's over het leven van deze dictator en zelfs het geboortehuisje van Stalin. In het centrum stond lang het standbeeld van de Man van Staal, dat in de zomer van 2010 werd verwijderd.

Een stukje buiten Gori ligt de grotstad Uplistsikhe, die u desgewenst kunt bekijken. In deze eeuwenoude stad, bewoond sinds het eerste millennium voor Christus, vindt u een uitgebreid stelsel van grotten met woningen, kerken, bakkerijen en zelfs een theater.

U bereikt nu de prachtige Georgian Military Highway, van oudsher de belangrijkste route door de Kaukasus van Rusland naar Georgië. De weg werd in de 19e eeuw door de Russen verbeterd om legertroepen makkelijker te verplaatsen, vandaar de naam ‘Military’. Het is echter geen snelweg, maar een tweebaansweg. Onderweg passeert u het 17e-eeuwse kloostercomplex Ananuri, mooi gelegen aan de Aragvi-rivier en het Zhinvali Reservoir. Het complex telt twee kerken met inscripties, een fraaie façade en verschillende fresco’s.

U rijdt langs Gudauri, het belangrijkste skioord van het land. Tijdens de klim naar de 2379 meter hoge Jvari pas passeert u een kleurrijk Sovjetmonument ter ere van de Russische-Georgische vriendschap. De pas biedt bij mooi weer spectaculaire uitzichten over de besneeuwde pieken van de Kaukasus. Medio 2019 werd een ruim 7 kilometer lange kabelbaan in gebruik genomen, van Gudauri naar het skicentrum Kobi. Vervolgens daalt u door een ruim dal richting Stepantsminda, waar de reis verder gaat.

Vanuit Stepantsminda heeft u een fraai uitzicht op waarschijnlijk de mooiste kerk van de Kaukasus: de Tsminda Sameba Gergeti (de Drie-eenheidskerk). Het silhouet van de kerk tekent zich prachtig af tegen de indrukwekkende, besneeuwde top van Mt. Kazbeg. U kunt een wandeling maken naar dit spectaculair gelegen orthodoxe kerkje op 2.170 meter hoogte. Er zijn twee routes naar boven: één over de weg waar ook auto's kunnen komen, en een steiler, pittiger wandelpad. Maakt u liever gebruik van vervoer tot vlak bij het kerkje, geef dit dan door aan uw reisspecialist.

Vanaf het kerkje heeft u een fantastisch uitzicht over de omgeving: het dorpje in de vallei, omringd door bergen, en de imposante piek van Mt. Kazbeg.

's Middags wordt u naar de Sno vallei en het gelijknamige dorpje Sno gebracht. Hier kunt u een korte wandeling door het dorp maken. Wilt u een langere trektocht maken, bijvoorbeeld naar het dorpje Juta en naar de voet van Mt. Chaukhebi, bespreek dit dan met uw reisspecialist om het te organiseren.

Over dezelfde Georgian Military Highway reist u de Kaukasus weer uit richting het stadje Telavi, de belangrijkste stad van de provincie Kakhetië. Net buiten Telavi vindt u het kloostercomplex van Ikalto, gesticht door de ‘Syrische Vaders’. Eeuwenlang was dit een van de belangrijkste academies van het land. Hier studeerde ooit Shota Rustaveli, de beroemdste dichter van Georgië.

Een bezoek aan het Alaverdi klooster, opgericht door één van de dertien Assyrische Vaders, mag niet ontbreken. Met zijn 55 meter hoogte was dit het hoogste religieuze bouwwerk van het land tot de bouw van de Sameba kathedraal in Tbilisi na de Georgische onafhankelijkheid in de jaren ’90. De monniken maken hier tot op de dag van vandaag nog steeds hun eigen wijn: de Alaverdi Klooster Kelder.

U overnacht in Telavi, gelegen aan de voet van de Tsiv-Gombori Range op een hoogte van 500 - 800 meter boven zeeniveau. Telavi is de enige stad in Georgië met vier vestingsmonumenten uit verschillende historische perioden. Ook zijn de oude stadsmuren Dzveli Galavani uit de 9e en 10e eeuw nog te bezichtigen. Volgens enkele archeologen is de stad de enige middeleeuwse stad in het land. Naast enkele oude kerken staat het stadje ook bekend om een 900 jaar oude, 45 meter hoge esdoorn.

U bevindt zich hier in het hart van de Georgische wijnstreek. In de omgeving vindt u wijnkelders die al meer dan 300 jaar bestaan. Een proeverij bij een van de vele wijngaarden mag dan ook niet ontbreken. Niet voor niets was Georgië de wijnleverancier van de Sovjet-Unie. Vanuit Telavi kan een auto met chauffeur worden geregeld, zodat u zelf ontspannen enkele wijnen kunt proeven zonder te hoeven rijden.

U reist via Sighnaghi weer terug naar Tbilisi waar u de huurauto weer inlevert. Vlak bij Sighnaghi ligt het voor Georgiërs belangrijke Bodbe klooster, waar Sint Nino begraven ligt. Hij was degene die het Christendom naar Georgië bracht. Volgens de lokale bevolking kan een bezoek aan zijn graf uw wensen doen uitkomen.

Eindpunt van de dag is het gerenoveerde, ommuurde stadje Sighnaghi. Mooi gelegen op een heuvel met een fraai uitzicht over de Alazani vallei en de Kaukasus-bergen op de achtergrond. In het gerenoveerde centrum vindt u charmante huizen, leuke pleintjes en hobbelige kei-straatjes. Sighnaghi wordt omringd door een 4,5 kilometer lange stadsmuur die deels te belopen is; de muur telt liefst 23 wachttorens.

In het lokale museum leert u meer over de geschiedenis van het stadje en de regio. U ziet er tevens kunstwerken van Niko Pirosmani en Lado Gudiashvili, twee beroemde en belangrijke Georgische schilders.

Terug in Tbilisi kunt u terugkijken op een bijzondere reis. De laatste avond in de stad is ideaal om te genieten van een diner of een drankje in een van de vele restaurants, cafés of andere uitgaansgelegenheden.

U wordt weer tijdig naar de luchthaven gebracht voor uw vlucht huiswaarts.