Midden in het hart van Centraal-Azië ligt een stad die zo surrealistisch aanvoelt dat het haast een fata morgana lijkt: Ashgabat, de hoofdstad van Turkmenistan. Met zijn oogverblindende marmeren gebouwen, lege brede boulevards en wereldrecords die bijna niemand ziet, is Ashgabat zonder twijfel een van de meest intrigerende steden op aarde.

Ashgabat staat in het Guinness Book of World Records als de stad met de meeste witte marmeren gebouwen ter wereld. Deze keuze is geen toeval. De voormalige president Saparmurat Niyazov – beter bekend als Turkmenbashi – wilde van Ashgabat een stad maken die grandeur en macht uitstraalt. Overal waar je kijkt, zie je glimmende overheidsgebouwen, ministeries en monumenten in glanzend wit marmer, vaak bekroond met vergulde koepels en standbeelden.

In contrast met de stille, marmeren grandeur van het moderne Ashgabat vormen de bazaars het kloppende hart van het dagelijks leven. Hier zie je het Turkmenistaanse volk in al zijn kleuren, geuren en geluiden – levendig, traditioneel en verrassend toegankelijk.

De bekendste en meest indrukwekkende markt is zonder twijfel de Tolkucha Bazaar, tegenwoordig ook wel Altyn Asyr Bazaar genoemd.

Tolkucha Bazaar – Een Stad op Zichzelf

Gelegen net buiten het centrum van Ashgabat, is Tolkucha een van de grootste overdekte markten in Centraal-Azië. Van bovenaf lijkt het complex op een gigantische tapijtpatroon, en dat is niet toevallig: tapijten zijn hét symbool van Turkmenistaanse trots.

Tolkucha is meer dan alleen een plek om spullen te kopen. Het is een sociale ontmoetingsplek, een cultureel centrum, en een venster op het traditionele leven. Hier vindt je alles:

• Tapijten: Handgeknoopte Turkmen tapijten in eindeloze variaties, vaak van wol of zijde. Een statussymbool en exportproduct.

• Kleding: Traditionele jurken met felle borduursels, tulbanden en zelfs gouden hoofdtooien voor speciale gelegenheden.

• Kamelen en dieren: In sommige delen van de bazaar worden nog steeds vee, kamelen en paarden verhandeld.

• Specerijen en voedsel: Zakken vol komijn, kurkuma, saffraan, gedroogde vruchten en noten zorgen voor een feest van geuren.

• Sieraden: Massieve zilveren en gouden sieraden met traditionele motieven, vaak gedragen door vrouwen bij feesten en bruiloften.

• Een Culturele Snelkookpan

  Wat Tolkucha zo bijzonder maakt, is dat het moderne en traditionele Turkmenistan hier samenkomen. Je ziet vrouwen in kleurrijke jurken praten via hun smartphones, en jonge ondernemers die hun waren aanprijzen op sociale media – allemaal onder het dak van een markt die geworteld is in eeuwenoude tradities.

  Toeristen zijn hier zeldzaam, maar meestal welkom, zeker als je interesse toont in de lokale ambachten. Een simpele glimlach of een woordje Turks of Russisch kan wonderen doen.

  ---

  Tip:
  Als je Tolkucha bezoekt, kom dan vroeg in de ochtend. Het is dan het drukst, het koelst (zeker in de zomer), en je hebt de beste kans om unieke koopjes te vinden.

De stad zit vol met symboliek. Het Neutraliteitsmonument, een gouden toren met een standbeeld van Turkmenbashi dat ooit meedraaide met de zon, is een opvallend voorbeeld van het verheerlijkte leiderschap. Het Independence Monument, de Arkadag Monumenten, en zelfs een gigantisch reuzenrad (ook in het Guinness Book of Records) zijn stuk voor stuk onderdelen van een zorgvuldig geregisseerde nationale identiteit.

Ashgabat is niet alleen een stad van marmer en markten, maar ook een stad vol musea. Deze instellingen vormen een essentieel onderdeel van het staatsnarratief en laten zien hoe Turkmenistan zichzelf aan de wereld – en aan zijn eigen burgers – wil presenteren. Maar tussen de staatsverheerlijking door, vind je ook echte historische parels en culturele schatten.

Nationaal Museum van Turkmenistan

Het grootste en belangrijkste museum van het land is het Nationaal Museum van Turkmenistan, gelegen in een indrukwekkend wit gebouw met gouden koepels. Dit museum is onderverdeeld in meerdere afdelingen, waaronder:

• Archeologie: Hier vind je vondsten uit de tijd van het oude Merv en Nisa – twee van de belangrijkste historische steden op de Zijderoute. Denk aan aardewerk, standbeelden en munten van duizenden jaren oud.

• Etnografie en cultuur: Klederdracht, muziekinstrumenten, sieraden, tapijten en alledaagse objecten uit het leven van de Turkmenen door de eeuwen heen.

• Natuurlijke historie: Een aparte vleugel is gewijd aan de flora en fauna van Turkmenistan, inclusief een paar opgezette woestijndieren.

Let wel: fotografie is vaak verboden, en je krijgt meestal een gids mee – of je wilt of niet.

Tapijtmuseum van Turkmenistan

Turkmenistan is trots op zijn tapijttraditie, en nergens is dat zo tastbaar als in het Nationaal Tapijtmuseum. Je ziet hier honderden tapijten uit alle vijf Turkmen stammen, van eeuwenoude, met de hand geknoopte exemplaren tot de grootste handgeknoopte tapijt ter wereld (nog zo'n Guinness-record).

Dit museum is niet alleen voor textielliefhebbers interessant. Elk tapijt vertelt een verhaal – over stammen, symboliek, bruiloften, oorlogen en zelfs politieke veranderingen.

Museum van Neutraliteit

Onder de toren van het Neutraliteitsmonument bevindt zich een klein museum dat gewijd is aan Turkmenistans "permanente neutraliteit" – een diplomatiek concept dat door de overheid zwaar wordt benadrukt. Je vindt er vooral foto’s, geschenken van buitenlandse leiders, en displays over presidentiële ontmoetingen. Fascinerend vanuit een politiek en symbolisch oogpunt, maar minder cultureel diepgaand.

Andere musea

• Museum van Schone Kunsten: Een kleine collectie klassieke en moderne schilderkunst uit Turkmenistan en Centraal-Azië.

• Museum van de Presidentiële Giften: Alleen al om het absurde idee de moeite waard: een museum dat uitsluitend geschenken toont die aan de president zijn gegeven, waaronder vergulde kamelen, iconische schilderijen en luxe horloges.